Thiết kế kiến trúc là gì? Giải thích chi tiết và vai trò quan trọng trong xây dựng

Thiết kế kiến trúc bao gồm bố trí không gian, phân khu chức năng, hệ thống kỹ thuật và thẩm mỹ. Giải pháp này giúp công trình bền vững, hài hòa và tối ưu chi phí.

Thiết kế kiến trúc là sự tổng hợp giữa công năng, kỹ thuật và thẩm mỹ, nhằm tạo ra không gian sống tiện nghi, bền vững và có giá trị thẩm mỹ cao. Đây là nền tảng quan trọng giúp định hình toàn bộ công trình, từ nhà ở, biệt thự đến các dự án dân dụng.

Trong bài viết này, Kiến trúc BIM sẽ phân tích khái niệm “thiết kế kiến trúc là gì”, các thành phần trong hồ sơ thiết kế và lý do vì sao cần được đầu tư ngay từ giai đoạn đầu tiên.

Định nghĩa thiết kế kiến trúc

Trong mọi dự án, thiết kế kiến trúc là bước nền tảng, định hình hình dáng, công năng và thẩm mỹ tổng thể. Để hiểu rõ, hãy cùng tìm xem thiết kế kiến trúc là gì và khác gì so với thiết kế nội thất.

Thiết kế kiến trúc là gì?

Thiết kế kiến trúc là quá trình lập phương án, bố trí không gian và thể hiện ý tưởng kiến trúc dựa trên các giải pháp kỹ thuật, công năng và thẩm mỹ. Công việc này bao gồm việc quy hoạch mặt bằng, thiết kế hình khối, hệ thống kết cấu, cấp điện, chiếu sáng, cấp thoát nước, thông gió và nhiều hạng mục khác. 

Mục tiêu chính của thiết kế kiến trúc là kiến tạo một môi trường sống hoặc làm việc tiện nghi, an toàn và hài hòa, đồng thời thể hiện phong cách riêng của chủ đầu tư.

Thiết kế kiến trúc là bước nền tảng giúp tạo nên một công trình chuẩn chỉnh và hoàn hảo

Điểm khác nhau giữa thiết kế kiến trúc và thiết kế nội thất

Thiết kế kiến trúc và thiết kế nội thất thường được nhắc đến cùng nhau, nhưng thực tế lại có sự khác biệt rõ rệt. Thiết kế kiến trúc tập trung vào việc tạo hình khối tổng thể, bố cục không gian, kết cấu và hệ thống kỹ thuật để công trình có thể vận hành ổn định và an toàn. 

Trong khi đó, thiết kế nội thất đi sâu vào việc sắp xếp, lựa chọn vật liệu, màu sắc, ánh sáng và đồ dùng nhằm mang đến sự tiện nghi và giá trị thẩm mỹ bên trong công trình. Nói cách khác, kiến trúc xây dựng phần “khung xương” cho ngôi nhà, còn nội thất tạo nên “linh hồn” và phong cách sống của không gian.

Thiết kế nội thất là chăm chút vào vật liệu, màu sắc, đồ dùng,… mang giá trị thẩm mỹ và tiện nghi

Vì sao thiết kế kiến trúc là bước bắt buộc trước khi xây nhà?

Thiết kế kiến trúc vừa mang tính định hướng vừa là điều kiện bắt buộc để đảm bảo dự án được xây dựng đúng mục đích, an toàn và bền vững.

Giúp định hình công năng và bố cục không gian

Bản vẽ kiến trúc cho phép xác định rõ cách phân chia các khu vực, vị trí phòng, hướng lấy sáng, thông gió và lối đi lại. Nhờ đó, ngôi nhà vừa tối ưu diện tích vừa đáp ứng đầy đủ nhu cầu sinh hoạt.

Đảm bảo an toàn kỹ thuật, kết cấu công trình

Thiết kế kiến trúc đưa ra các thông số kỹ thuật, kết cấu chịu lực, hệ thống điện nước và phòng cháy chữa cháy theo tiêu chuẩn. Đây là cơ sở quan trọng để công trình vận hành ổn định, giảm thiểu rủi ro và kéo dài tuổi thọ.

Giải pháp tối ưu ngân sách, hạn chế chi phí phát sinh

Thiết kế kiến trúc giúp dự toán chính xác vật liệu, nhân công và giải pháp thi công ngay từ giai đoạn đầu. Việc này giúp chủ đầu tư kiểm soát ngân sách và hạn chế tối đa những thay đổi tốn kém trong quá trình thi công. Nhờ đó, công trình được triển khai đúng kế hoạch và tiết kiệm chi phí lâu dài.

Nâng cao giá trị thẩm mỹ và phản ánh cá tính gia chủ

Bản thiết kế kiến trúc là cơ sở định hình phong cách tổng thể cho ngôi nhà, từ ngoại thất đến nội thất. Một thiết kế tốt vừa đảm bảo sự hài hòa, sang trọng vừa phản ánh sở thích và cá tính riêng của gia chủ. Đây cũng chính là yếu tố giúp công trình có giá trị thẩm mỹ bền vững theo thời gian.

Các hạng mục cần có trong hồ sơ thiết kế kiến trúc

Hồ sơ thiết kế kiến trúc là tài liệu quan trọng giúp chủ đầu tư và đơn vị thi công có cái nhìn tổng thể về dự án. Đây là cơ sở để triển khai xây dựng chính xác, hạn chế sai sót và đảm bảo công trình hoàn thiện đúng ý tưởng ban đầu. Một hồ sơ thiết kế kiến trúc sẽ bao gồm:

Bản phối cảnh 3D cùng mặt bằng tổng thể công trình

Phối cảnh 3D cho phép hình dung rõ ràng hình khối, kiến trúc ngoại thất và cảnh quan xung quanh. Đi kèm là bản vẽ mặt bằng tổng thể thể hiện vị trí công trình trên khu đất, hướng cổng, hướng nhà và sự liên kết với hạ tầng xung quanh.

Mặt bằng các tầng, bản vẽ mặt đứng và mặt cắt chi tiết

Mặt bằng các tầng thể hiện rõ bố trí bố cục, kích thước tường và chức năng từng phòng. Mặt đứng mô tả chi tiết ngoại thất, còn mặt cắt cho thấy cấu trúc bên trong như cầu thang, tường hay trần, giúp quá trình thi công dễ dàng và chính xác hơn.

Hệ thống bản vẽ kỹ thuật: kết cấu, điện, nước, thông gió

Phần kết cấu bao gồm dầm, sàn, mái và các chi tiết chịu lực của công trình. Hệ thống điện, cấp thoát nước, thông gió và điều hòa cũng được thiết kế rõ ràng để đảm bảo công năng, an toàn và tiết kiệm năng lượng trong quá trình sử dụng.

Chi tiết vật liệu, phong thủy và dự toán chi phí

Hồ sơ thiết kế cung cấp thông tin cụ thể về vật liệu xây dựng, cửa, cổng hay hàng rào nhằm đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền. Ngoài ra, yếu tố phong thủy được cân nhắc để mang lại sự hài hòa cho gia chủ. Phần dự toán chi phí giúp kiểm soát ngân sách, tránh phát sinh ngoài mong muốn trong quá trình xây dựng.

Phân loại thiết kế kiến trúc theo công trình

Thiết kế kiến trúc được áp dụng cho nhiều loại công trình khác nhau, mỗi loại có yêu cầu riêng về công năng, kỹ thuật và thẩm mỹ. Việc phân loại giúp dễ dàng lựa chọn giải pháp thiết kế phù hợp với mục đích sử dụng và ngân sách đầu tư.

Kiến trúc dân dụng (nhà ở, biệt thự, nhà phố...)

Đây là loại hình phổ biến nhất, bao gồm thiết kế nhà ở, biệt thự, chung cư, nhà phố và công trình công cộng như trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại. Điểm đặc trưng của kiến trúc dân dụng là chú trọng đến tiện nghi sinh hoạt, tối ưu diện tích và đảm bảo phong cách thẩm mỹ phù hợp với nhu cầu từng gia đình.

Thiết kế kiến trúc dân dụng như nhà ở, biệt thự,... là loại hình phổ biến nhất 

Kiến trúc công nghiệp (nhà máy, khu công nghiệp...)

Kiến trúc công nghiệp tập trung vào các công trình phục vụ sản xuất như nhà máy, xí nghiệp, kho bãi, nhà máy thủy điện, khu chế xuất. Thiết kế loại hình này đòi hỏi sự chính xác cao về kết cấu, an toàn lao động và tối ưu chi phí vận hành. Một thay đổi nhỏ trong thiết kế có thể ảnh hưởng lớn đến chi phí, năng suất và tuổi thọ công trình.

Thiết kế kiến trúc công nghiệp yêu cầu sự chính xác cao về kết cấu và an toàn lao động

Thiết kế cảnh quan kết hợp quy hoạch tổng thể đô thị

Bên cạnh công trình nhà ở và sản xuất, thiết kế cảnh quan và quy hoạch đô thị cũng giữ vai trò quan trọng. Loại hình này bao gồm việc thiết kế công viên, không gian xanh, quảng trường, đồng thời quy hoạch tổng thể các khu dân cư, đô thị để đảm bảo sự hài hòa, kết nối hạ tầng và phát triển bền vững. Đây là lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa kiến trúc, môi trường và văn hóa xã hội.

Thiết kế cảnh quan hay quy hoạch đô thị cần sự hiểu biết cao về kiến trúc và môi trường, văn hoá xã hội

Vai trò của kiến trúc sư và đơn vị thiết kế chuyên nghiệp

Trong một dự án xây dựng, kiến trúc sư là người trực tiếp lập phương án thiết kế, bố trí công năng, định hình phong cách và đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật. Họ chịu trách nhiệm kiểm soát sự an toàn, thẩm mỹ, tuân thủ quy chuẩn pháp lý và đồng thời theo dõi thi công để ngôi nhà đạt chất lượng tốt nhất.

Việc hợp tác với một đơn vị thiết kế kiến trúc uy tín mang lại nhiều lợi ích cho chủ đầu tư. Từ bản vẽ chi tiết, dự toán chi phí rõ ràng cho đến tư vấn phong thủy, lựa chọn vật liệu và tối ưu công năng, tất cả đều giúp công trình bền vững và tiết kiệm ngân sách. Đây cũng là cách đảm bảo tiến độ thi công, hạn chế rủi ro và tạo ra một không gian sống đúng phong cách mong muốn.

5 giá trị cốt lõi của thiết kế kiến trúc trong xây dựng

Thiết kế kiến trúc là nền tảng quan trọng, định hướng toàn bộ công trình từ công năng, kỹ thuật đến thẩm mỹ. Đây cũng là yếu tố giúp kiểm soát dòng tiền và mang lại giá trị xã hội lâu dài. Dưới đây là 5 giá trị cốt lõi cần có trong mọi dự án xây dựng:

• Công năng: Bố trí không gian hợp lý, đáp ứng đầy đủ nhu cầu sử dụng của gia chủ và người dùng.
• Kỹ thuật: Đảm bảo kết cấu vững chắc, hệ thống điện - nước - thông gió vận hành an toàn, bền bỉ.
• Thẩm mỹ: Định hình phong cách tổng thể, mang lại sự hài hòa, sang trọng và phù hợp cá tính chủ đầu tư.
• Kinh tế: Kiểm soát ngân sách xây dựng, hạn chế phát sinh, tối ưu nguồn lực và vật liệu.
• Xã hội: Góp phần tạo nên không gian sống bền vững, thân thiện môi trường và phản ánh giá trị văn hóa.

Thiết kế kiến trúc giữ vai trò trung tâm trong quá trình xây dựng, định hình bố cục không gian, tính thẩm mỹ, độ an toàn kỹ thuật và cả giá trị sử dụng của công trình. Việc đầu tư cho thiết kế ngay từ đầu giúp chủ đầu tư hạn chế rủi ro, tối ưu chi phí và tạo ra một ngôi nhà bền vững, phù hợp với phong cách sống.

Nếu bạn đang tìm kiếm một đối tác tin cậy trong lĩnh vực này, Kiến trúc BIM sẽ là lựa chọn xứng đáng. Với đội ngũ kiến trúc sư dày dạn kinh nghiệm và tư duy sáng tạo, chúng tôi mang đến những giải pháp thiết kế hiệu quả, giúp bạn hiện thực hóa ngôi nhà mơ ước với chất lượng và giá trị cao nhất.